Świętujmy razem

NMP Niepokalana Wszechpośredniczka Łask - taki tytuł nosi Bazylika Mniejsza (i od 2004 r. Sanktuarium) w Niepokalanowie.

Dla św. Maksymiliana prawda, że Niepokalana jest Pośredniczką wszystkich łask, wysłużonych dla ludzkości przez Jej Syna Jezusa Chrystusa, stanowi podstawę i sens działalności Niepokalanowów i Rycerstwa Niepokalanej.

W Niepokalanowie od samego początku obchodzono dzień liturgicznego wspomnienia NMP Pośredniczki Wszystkich Łask (31 maja) jako uroczystość. Z czasem, być może po reformie kalendarza, święto to zanikło zupełnie.

Kościół w Niepokalanowie został konsekrowany przez bp. Wacława Majewskiego 3 października 1954 r. pw. NMP Niepokalanej Wszechpośredniczki Łask. Św. Jan Paweł II pismem z 30 kwietnia 1980 r. nadał kościołowi tytuł Bazyliki Mniejszej, potwierdzając zarazem jej wezwanie jako NMP Niepokalanej Wszechpośredniczki Łask. Natomiast kard. Józef Glemp, prymas Polski, dekretem z 25 marca 2004 r., podniósł świątynię do rangi sanktuarium NMP Niepokalanej Wszechpośredniczki Łask.

Klasztor niepokalanowski postarał się o przywrócenie zaniechanej uroczystości w Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. W odpowiedzi na prośby z Polski, uroczystość NMP Wszechpośredniczki Łask dla klasztoru i parafii w Niepokalanowie została przywrócona na dzień 7 maja. Prokurator generalny, o. Maurizio Di Paolo, w piśmie przywracającą uroczystość napisał:

bez cienia wątpliwości wspomnienie liturgiczne NMP Wszechpośredniczki Łask może być celebrowane w stopniu uroczystości zarówno w bazylice, jak i w klasztorze.

Obecnie, w Kalendarzu Liturgicznym Zakonów Franciszkańskich w Polsce, zatwierdzonym w 2009 r., wspomnienie Pośredniczki Wszystkich Łask wyznaczone jest na dzień 7 maja. Po wielu latach przerwy na nowo sławimy Boga, który w swej dobroci postanowił, że to właśnie przez ręce Niepokalanej "wszelkie łaski z Najsłodszego Serca Jezusowego na nas spływają", jak podkreślał św. Maksymilian.

Zapraszamy do udziału w tej uroczystości, którą - z tej racji, że w tym roku 7 maja wypada V Niedziela Wielkanocna, a 8 maja jest uroczystość św. Stanisława, biskupa i męczennika - będziemy obchodzić we wtorek, 9 maja. Natomiast 6 maja - w pierwszą sobotę miesiąca Maryi - uczcimy Wszechpośredniczkę Łask poprzez sprawowanie Mszy świętej wotywnej. Tych, którzy nie mogą przybyć osobiście, zapraszamy do łączności duchowej z Niepokalanowem i za pośrednictwem internetowej Telewizji Niepokalanów, abyśmy razem uwielbiali Boga i wypraszali liczne łaski przez Maryję.

Franciszkanie z Niepokalanowa

Wszechpośrednictwo Maryi w świetle nauczania Kościoła katolickiego i św. Maksymiliana Kolbego

Ojciec Kolbe, chociaż sięga do tradycji teologicznej swoich poprzedników, a także współczesnych mu teologów, to jednak na ich bazie tworzy zupełnie nowy obraz Maryjnego Wszechpośrednictwa.

Maksymilian w swoim rozumieniu pośrednictwa Maryi pozostaje zgodny z głównym nurtem myśli mariologicznej, utrzymującym, że płynie ono z Bożego Macierzyństwa, ale połączył to z myślą franciszkańską, eksponującą rolę przywileju Niepokalanego Poczęcia NMP, który daje Jej prawo wstawiania się za nami do Boga. W Niepokalanej będzie widział doskonałego, aktywnego Pośrednika między Bogiem a człowiekiem i między człowiekiem a Bogiem. Obraz Maryi w pobożności i apostolstwie św. Maksymiliana łączy w sobie dwie ważne prawdy: Niepokalane Poczęcie i Wszechpośrednictwo Łask.

Św. Maksymilian wyraził swoją wiarę we Wszechpośrednictwo Maryi m.in. w trzech aktach: w wybraniu dla kościoła w Niepokalanowie tytułu Niepokalana Wszechpośredniczka Łask, w zachęcie współbraci do modlitwy w intencji jak najszybszego ogłoszenia dogmatu o Wszechpośrednictwie Maryi i we wprowadzeniu tej prawdy do Aktu oddania Niepokalanej odmawianego przez członków Rycerstwa Niepokalanej.

Św. Maksymilian swą wiarę we Wszechpośrednictwo wyrażał też wielokrotnie poprzez nauczanie, zarówno w czasie wygłaszanych konferencji, jak i w różnego rodzaju pismach, listach czy artykułach.

Święty twierdził również, że Wszechpośrednictwo Niepokalanej stanowi podstawę i sens działalności Niepokalanowów, a także może skutecznie przyczynić się do odrodzenia zakonu franciszkańskiego.

Właśnie Ojciec Maksymilian był gorącym orędownikiem wprowadzenia tego święta do liturgii zakonu franciszkańskiego, co też się stało. I tak do odnowionej przez Sobór Watykański II liturgii zakon obchodził je co roku, w dniu 31 maja.

Msza św. o Pośrednictwie Maryi nie była jeszcze powszechnie zatwierdzona w Kościele i na odprawianie jej trzeba było mieć pozwolenie z Rzymu. Święto to, na skutek starań abp. D. J. kard. Merciera, było ustanowione dla Belgii (1921) i miało być rozciągnięte na kościoły partykularne, które o to poproszą. Maksymilian czynił starania, aby obydwa Niepokalanowy miały ten przywilej. W jednej ze swoich notatek zapisał, że przyszła wiadomość z Rzymu, że Definitorium Generalne uchwaliło Oficjum i Mszę św. o Matce Bożej Pośredniczce Wszelkich Łask i od 1935 r. święto to Zakon OO. Franciszkanów wprowadził do swego kalendarza liturgicznego. Święto wyznaczono na 31 maja.

Założyciel Niepokalanowa św. Maksymilian Maria Kolbe swoją naukę o Wszechpośrednictwie Maryi zawarł w dwóch kolumnach: dogmatycznej i duszpasterskiej, ukazując jego skuteczność i konieczność. Na szczególną uwagę zasługuje wewnętrzne zjednoczenie Maryi z Duchem Świętym, które stanowi podstawę Jej wszechpośrednictwa, zaś konsekwencją jest działanie Ducha Świętego przez pośrednictwo Maryi.

Wszechpośrednictwo Maryi Ojciec Maksymilian łączy z Boskim macierzyństwem i z macierzyństwem duchowym Maryi, z kultem Serca Jezusowego, z Bożym miłosierdziem, którego Maryja jest uosobieniem, narzędziem i szafarką. Tym, co wydaje się być najważniejsze, to łączenie go z Niepokalanym Poczęciem, które stanowi dla Ojca Kolbego podłoże do jego realizacji. Rozdawnictwo łask wszelkich połączone z Niepokalanym Poczęciem przejawia się w formie praktycznej poprzez objawienia maryjne, związane zwłaszcza z Jej przywilejem Niepokalanego Poczęcia, a także z działalnością Rycerstwa Niepokalanej.

Wszechpośrednictwo w ujęciu Ojca Kolbego ma wybitnie macierzyński i wychowawczy charakter, objawiający się poprzez rodzenie Jezusa w duszach ludzkich i wychowywaniu ich na wzór Jezusa, dzięki pośredniczącej roli Maryi.

Kolejną cechą charakterystyczną dla Ojca Maksymiliana było to, że maryjne wszechpośrednictwo potrafił umiejętnie włączyć w życie i powołanie człowieka do świętości i życia poświęconego Bogu, jak również w złożony proces nawrócenia, uświęcenia i zbawienia człowieka w szeroko pojętej odnowie życia zakonnego. Najbardziej owocny sposób misjonarzowania - według niego - to zbliżenie się do Pośredniczki Łask.

Do Wszechpośrednictwa przekonywał nie tylko pojedynczych ludzi, ale na nim pragnął budować i wznosić takie duchowe gmachy, jak Rycerstwo Niepokalanej i Niepokalanowy. Idea Wszechpośrednictwa miała być ich fundamentem i stanowić o ich rozwoju bądź upadku.

Najważniejszą sprawą wydaje się być ta, że św. Maksymilian, jak chyba nikt inny z jemu współczesnych, ujął Maryję oraz Jej rolę pośredniczącą w całej tajemnicy Trójcy Świętej i odkrył Ją w całym planie zbawienia, ukazując nie jako osobę autonomiczną, ale jako Osobę w relacji do poszczególnych Osób Boskich, a także w relacji do człowieka.

Idea pośrednictwa Niepokalanej przez uczestnictwo w działaniu Ducha Świętego jest niewątpliwie nowością w ujęciu św. Maksymiliana, ma swoje przełożenie w duszpasterstwie maryjnym, a także otwiera nowe spojrzenie na zagadnienie Wszechpośrednictwa Maryi. Ojciec Maksymilian najbardziej dobitnie sformułował tę myśl w swojej wypowiedzi z roku 1938, gdy napisał: "Wolno wnioskować, że Maryja […] jako Oblubienica Ducha Świętego uczestniczy w rozdawnictwie łask wszelkich" (artykuł: Niepokalane Poczęcie NMP a wszechpośrednictwo łaski - przed kwietniem 1938).

Ojciec Maksymilian zbudował też ideę pośrednictwa ludzi oddanych bezgranicznie Niepokalanej, uważając, że nasze zjednoczenie z Niepokalaną powinno być tak ścisłe, jak analogiczne zjednoczenie Maryi z Duchem Świętym. W konsekwencji miało to prowadzić do tego, że tak jak Duch Święty działa przez Maryję, tak Maryja miałaby działać przez nas, co w rezultacie prowadziłoby do tego, że stawalibyśmy się "pośrednikami" dla innych ludzi.

W innym miejscu mówił, że chodziło o to, by "narodzili się" nowi pośrednicy w "szkole" maryjnego pośrednictwa. Ich zadaniem byłoby wprowadzić Maryję do duszy człowieka, by Ona następnie mogła dać im Jezusa. Tymi "pośrednikami" mieli być przede wszystkim rycerze Niepokalanej całkowicie i bezgranicznie oddani swej Wszechpośredniczce.

Cały proces "pośrednictwa ludzi oddanych bezgranicznie Niepokalanej" ma prowadzić do "ubóstwienia człowieka", które jest szczytem doskonałości, to zaś ma dokonać się dzięki "pośrednictwu Maryi" i poprzez "nasze pośrednictwo". Tak jak o Wszechpośrednictwie Maryi decyduje stopień przynależności do Boga, tak o naszym pośrednictwie decyduje stopień przynależności do Niepokalanej.

Św. Maksymilian, rozwijając "ideę pośredników", wplatał ją w tajemnicę Niepokalanego Poczęcia NMP, twierdząc, że musimy być łaski pełni, jak Niepokalana jest łaski pełna. I dopiero gdy my będziemy pełni, dusze będą korzystać. A więc im bardziej jesteśmy zjednoczeni z Bogiem, tym "nasze pośrednictwo" jest "skuteczniejsze".

Mamy tutaj zupełnie nowe ujęcie maryjnego pośrednictwa, polegającego na wprowadzaniu dogmatu Niepokalanego Poczęcia w życie. W obydwu przedstawionych modelach pośrednictwa "siłą" działającą zdaje się być nie kto inny, jak tylko Duch Święty. To On działa przez Niepokalaną ściśle z Nim zjednoczoną, i to On działa przez nas ściśle zjednoczonych z Nią poprzez bezgraniczne oddanie się Niepokalanej. W konsekwencji tłumaczy to, dlaczego "przez Niepokalaną" idziemy do Jezusa i Ojca.

Św. Maksymilian chciał po prostu "karmić dusze Niepokalaną", by jak najprędzej do Niej się upodobniły i w Nią się zamieniły. To z kolei miało doprowadzić do ukochania Jezusa Sercem Niepokalanej, chodziło więc jednym słowem o "potęgowanie miłości stworzenia ku Stwórcy".

Ukazane modele pośrednictwa Maryi niech będą zaproszeniem Boga skierowanym ku człowiekowi do "nowych narodzin" Jezusa w duszach ludzkich przez Niepokalaną Pośredniczkę łask wszelkich.

Nauka Ojciec Kolbego o Wszechpośrednictwie zajmuje znaczące miejsce w jego duchowości i działalności. Niekiedy można było słyszeć głosy, które podważały ten kult, mówiąc, że w obecnym czasie takie nabożeństwo jest nieaktualne.

Szkoła franciszkańska, zgodnie z zamysłem Soboru, podtrzymującym w mocy to, co dotychczas głoszono w poszczególnych szkołach, kontynuuje, pielęgnuje i pragnie nadal rozwijać spuściznę poprzednich wieków dotyczącą tematu Wszechpośrednictwa, której św. Maksymilian jest kluczowym przedstawicielem.

Papież Paweł VI, który wprowadzał reformy Soboru Watykańskiego II w życie i odnawiał kult maryjny (Signum Magnum, Marialis Cultus), wydał dobre świadectwo o nabożeństwie św. Maksymiliana wobec Niepokalanej Wszechpośredniczki Łask, nie widząc w tym żadnych sprzeczności z tym, co Kościół głosi obecnie, a wręcz przeciwnie, w swej homilii w czasie beatyfikacji Ojca Kolbego stanął mocno w obronie duchowości i maryjności nowego błogosławionego. Nazywając go prorokiem, wskazał, że jego koncepcje nie są zamknięte w ramach czasowych jego ziemskiego życia i epoki, ale wykraczają poza nią i są wskazówką dla przyszłych pokoleń, co staramy się podtrzymywać i kontynuować.

Więcej światła na ten temat może rzucić nam "apologia" maryjności św. Maksymiliana, wygłoszona przez papieża Pawła VI w czasie wspomnianej już homilii:

Maksymilian Kolbe był apostołem kultu Maryjnego. Nabożeństwo to było podstawą jego duchowości, jego apostolstwa i jego teologii. Spuścizna duchowa naszego Błogosławionego nie budzi w nas ani cienia wahania czy wątpliwości, aczkolwiek dziś właśnie pobożność Maryjna wznieca niekiedy pewną nieufność wobec dwu nurtów teologicznych: chrystologicznego i eklezjologicznego, które zdają się z nią współzawodniczyć. Wręcz przeciwnie, w mariologii ojca Kolbe Chrystus zajmuje pierwsze, konieczne i wystarczające dla ekonomii zbawienia miejsce. Zgodnie z całą doktryną teologiczną, z całą liturgią i teologią życia wewnętrznego, ojciec Kolbe widzi Maryję włączoną w Boże plany zbawienia Maryja jest tą, za której pośrednictwem ludzie zbliżają się do Chrystusa i tą, za pośrednictwem której Jezus do ludzi się zbliża. Nie można więc wysuwać zastrzeżeń ani pod adresem Kościoła, ani pod adresem naszego Błogosławionego, z racji jego entuzjastycznego kultu Matki Bożej. Cechą charakterystyczną, rzec można oryginalną, mariologii ojca Kolbego, jest wyjątkowe znaczenie, jakie przypisuje Jej zadaniu wśród obecnych potrzeb Kościoła; wiara w Jej wstawiennictwo. Sobór Watykański II utwierdził nas w tych prawdach oczywistych, a dziś z nieba ojciec Kolbe pomaga nam rozważać je i zgłębiać. Ten Maryjny rys nowego Błogosławionego włącza go do grona wielkich świętych, obdarzonych duchem proroczym, którzy pojęli, uczcili i wysławiali tajemnicę Maryi.

Pozytywną opinię o maryjności św. Maksymiliana wielokrotnie wyrażał również Jan Paweł II, zarówno jako papież, jak i wcześniej. W swojej homilii w czasie kanonizacji Ojca Kolbego powiedział:

Natchnieniem całego życia była mu Niepokalana, której zawierzał swoją miłość do Chrystusa i swoje pragnienie męczeństwa. Rys Maryjny jest w życiu i świętości Ojca Kolbego szczególnie wyrazisty. Tym znamieniem naznaczył też całe swoje apostolstwo, zarówno w Ojczyźnie, jak na misjach.

Prymas Polski, ks. abp Stefan kard. Wyszyński, sam często odwiedzał Niepokalanów i popierał kult i duchowość zostawianą przez Ojca Kolbego. Znamienne stało się wezwanie skierowane do franciszkanów i Niepokalanowa: "Nie gaście ducha ojca Maksymiliana". Hasło to stało się inspiracją do wielu konferencji i kazań, było powtarzane i rozważane, aby jak najlepiej podtrzymywać to, co zostawił św. Maksymilian.

Pragniemy poprzez Niepokalaną Wszechpośredniczkę łask, bazując na wielkiej spuściźnie teologicznej i duchowej św. Maksymiliana, zatwierdzonej przez Kościół, przyczyniać się do kontynuowania Nowej Ewangelizacji przez Niepokalaną. Chcemy modlić się i działać pod Jej sztandarem.

O. dr Mirosław M. Adaszkiewicz OFMConv

Fot. Dephositphotos