Objawienie Pańskie

"Za sentencję «Bóg zapłać» przez Niepokalaną, w sam raz dla mnie" - napisał św. Maksymilian w liście do swego brata, o. Alfonsa, 14 stycznia 1927 r. z Zakopanego. Co było w tej sentencji? Nie wiemy... W zakonach franciszkańskich w Święto Trzech Króli każdy losuje swego opiekuna-świętego - patrona na kolejny nowy rok oraz sentencję - myśl czy wypoweidź jakiegoś świętego lub cytat z Pisma Świętego. Słowa sentencji, którą wylosował św. Maksymilian, musiały mocno do niego przemówić, skoro wspomina o sentencji bez wzmianki o wylosowanym świętym. Oprócz tego zdania próżno szukać w pismach Świętego innej wzmianki na temat uroczystości Objawiania Pańskiego.

Ciekawe jest, że mimo praktyki głoszenia konferencji zachowała się tylko jedna, wygłoszona w Niepokalanowie w dniu Trzech Króli - z 6 stycznia 1941 r. W tym dniu Święty powiedział:

Sam Bóg dał nam dziesięć przykazań, więc - będąc konsekwentnym - czci też (na podstawie czwartego przykazania) Matkę swoją Maryję... Tak, sam Bóg czci Niepokalaną i dlatego nic Jej odmówić nie może.

W ten sposób św. Maksymilian zwraca uwagę na objawienie się Boga człowiekowi poprzez Niepokalaną - swoją i naszą Matkę. Niepokalana jest Tą, która daje światu Boga, która zaprasza nas do oddania Bogu jak największej chwały. W osobach Trzech Króli (Magów, Mędrców) Kościół widzi siebie, świat pogański, całą ludzkość, wśród której zjawił się Chrystus, a która w swoich przedstawicielach przychodzi z krańców świata złożyć Mu pokłon. On, Bóg, przyszedł do nas przez Matkę, Maryję i dlatego im bardziej "zbliżymy się do Niepokalanej, tym bardziej zbliżymy się do Chrystusa" - pisze św. Maksymilian, czyli poznamy Jezusa.

W Ewangelii św. Mateusza czytamy, że za panowania króla Heroda w Judei, do Betlejem - miejsca narodzin Jezusa - przybyli ze Wschodu Mędrcy (Trzej Królowie), gdyż prorocy przepowiedzieli, że urodził się król żydowski. Odnaleźli Jezusa w stajence, oddali mu pokłon i złożyli dary. Pierwsi chrześcijanie w tym dniu świętowali Boże Narodzenie. Dopiero w końcu IV w. do liturgii Kościoła wprowadzone zostały dwie odrębne uroczystości: Boże Narodzenie - 25 grudnia i święto Trzech Króli - Objawienia Pańskiego - 6 stycznia. Kacper ofiarował kadzidło - symbol boskości, Melchior złoto - symbol władzy królewskiej, a Baltazar mirrę - zapowiedź męczeńskiej śmierci Chrystusa.

Trzech Króli, Objawienie Pańskie, Epifania - to jedno święto o wielu nazwach. Obchodzi się go na cześć objawienia się Boga człowiekowi. Bóg w swojej mocy jest obecny w historii człowieka i uzdalnia ludzi do rozumowego poznania Boga poprzez Objawienie, które nieustannie się dokonuje poprzez Jezusa Chrystusa, Boga Wcielonego. "W tym dniu tak świętym trzy cuda wysławiamy: dziś gwiazda przywiodła mędrców do żłóbka; dziś podczas godów woda stała się winem; dziś Chrystus dla naszego zbawienia przyjął od Jana chrzest w Jordanie" - czytamy w słowach modlitwy podczas Mszy św. Święto to łączy w sobie objawienie się Boga człowiekowi, Teofanię i pierwsze objawienie się Trójcy Świętej podczas Chrztu Pańskiego.

6 stycznia na drzwiach domów piszemy kredą C†M†B lub K†M†B z datą bieżącego roku. Obie formy są poprawne. Zwyczaj upowszechnił się w XVIII w. Litery te są skrótem od łacińskiego życzenia: Christus Mansionem Benedicat ("Niech Chrystus błogosławi temu domowi"), a według św. Augustyna: Christus Multorum Benefactor ("Chrystus dobroczyńcą wielu"). Uważa się też, że jest to skrót imion trzech Mędrców: Kacper, Melchior i Baltazar. Znana jest także interpretacja skrótu jako pierwszych liter łacińskich nazw wydarzeń świętowanych w Epifanię: Cogitum - Matrimonium - Baptisma ("Poznanie" - "Wesele" - "Chrzest"). Do tradycji święta Objawienia Pańskiego należy też przejście Orszaku Trzech Króli. Dawniej w tym dniu święcono złoto, którym później dotykano szyi, a także kadzidło (żywicę z jałowca), służące do okadzania gospodarstwa. Zwyczaje te miały uchronić dom i jego mieszkańców przed chorobami i nieszczęściami. Dziś w tym dniu święcimy tylko kredę i kadzidło.

Teresa M. Michałek, FN / red.