10 lat Kolbianum

Rozmowa na temat Kolbianum i Międzynarodowa Konferencja, która zainauguruje nowy Rok Akademicki 2019/2020.

Ważnym wydarzeniem w życiu wspólnoty niepokalanowskiej jest powstanie Instytutu Maryjno-Kolbiańskiego Kolbianum. O jego działalności opowiedzą: o. dr hab. Grzegorz Bartosik OFMConv - dyrektor Kolbianum, o. dr Ireneusz Klimczyk OFMConv - wicedyrektor i pani Monika Kwiatkowska - z sekretariatu Instytutu w rozmowie z o. Jackiem Staszewskim OFMConv.

Od 10 lat słyszymy coraz częściej o tym, że w Niepokalanowie znajduje się Kolbianum. Czym jest to Kolbianum?

O. Grzegorz M. Bartosik OFMConv: Kolbianum powstało jako Instytut Maryjno-Kolbiański w roku 2009. Początkowo jego celem było gromadzenie spuścizny i opracowań teologicznych dotyczących św. Maksymiliana, jego mariologii oraz innych aspektów jego działalności.

Dość szybko jednak Kolbianum zostało włączone w struktury Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Kard. Stefana Wyszyńskiego w Warszawie i od roku 2010 rozpoczęło działalność dydaktyczną. Obecnie funkcjonuje jako Centrum Studiów Mariologicznych UKSW Kolbianum, stanowiąc integralną część Wydziału Teologicznego UKSW.

Skąd idea powołania tej placówki naukowo-badawczej i czy to ma jakiś związek ze św. Maksymilianem Kolbem?

GB: Działalność Instytutu Kolbianum traktujemy jako realizację marzeń św. Maksymiliana, wyrażonych w roku 1933, mówiących o powołaniu do życia Akademii Maryjnej. Tak wtedy pisał Ojciec Kolbe:

"Jeśli Niepokalana zechce, to założymy Akademię Maryjną, aby w niej studiować, wykładać, publikować na cały świat, kim jest Niepokalana. Może z doktoratem z mariologii".

Instytut Kolbianum, choć nie nazywa się Akademią, stara się spełniać to wielkie marzenie Ojca Maksymiliana. Prowadzone są wykłady z mariologii w trybie niestacjonarnym (4-tygodniowe zjazdy w ciągu roku). Powstało już 13 doktoratów z mariologii, a kolejne są w przygotowaniu.

Dlaczego Kolbianumw Niepokalanowie? A nie na przykład w Krakowie czy w Łodzi?

GB: Jak już wspomniałem wyżej, jest to realizacja marzeń św. Maksymiliana. Niepokalanów jest miejscem powołanym do głoszenia chwały Bożej i szerzenia czci Niepokalanej. Tu też mamy najwięcej pamiątek dotyczących osoby Ojca Maksymiliana i publikacji o nim. Także położenie ośrodka w centrum Polski (blisko Warszawy i warszawskich lotnisk) sprawia, że dojazd do nas (także z zagranicy) jest dość łatwy. Dodatkowym ważnym argumentem jest oczywiście fakt współpracy z Uniwersytetem Kard. Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Dzięki niewielkiej odległości od siedziby uczelni pracujemy jako jednostka organizacyjna Wydziału Teologicznego UKSW.

Funkcjonujecie już (prawie) 10 lat. Jakie były początki?

GB: Instytut Maryjno-Kolbiański Kolbianum został powołany do istnienia decyzją Kapituły Nadzwyczajnej Prowincji Matki Bożej Niepokalanej w roku 2007. Uroczysta inauguracja działalności Instytutu miała miejsce 16 października 2009 r. Była ona połączona z Sympozjum poświęconym mariologii bł. Jana Dunsa Szkota, zorganizowanym we współpracy z katedrą mariologii UKSW. Z kolei 26 listopada 2009 r. Senat Uniwersytetu Kard. Stefana Wyszyńskiego w Warszawie powołał do istnienia Ośrodek Naukowo-Badawczy UKSW w Niepokalanowie (z czasem przekształcone w Centrum Studiów Mariologicznych UKSW Kolbianum).

Oczywiście samo tworzenie nowego ośrodka naukowego z dziedziny mariologii było pewną niewiadomą i wymagało dużego kredytu zaufania, jakiego udzielili nam zarówno przełożeni zakonni, jak i uniwersyteccy. Rzeczywiście, spotkaliśmy się z dużą życzliwością. Doświadczyliśmy jej głównie ze strony Wydziału Teologicznego UKSW, a zwłaszcza jej Dziekana (a dziś Rektora) ks. prof. dr. hab. Stanisława Dziekońskiego, który potrafił przekonać władze uczelni do zasadności otwarcia nowej specjalności na Wydziale Teologicznym, jaką jest mariologia.

Można w Kolbianum zdobywać wiedzę w bardzo wąskiej dziedzinie teologii z zakresu mariologii. Co proponujecie swoim studentom? Jakie kierunki - specjalizację można u Was zdobyć?

O. Ireneusz Klimczyk OFMConv: Plan studiów obejmuje między innymi takie wykłady jak: Maryja w Piśmie Świętym, Maryja w nauczaniu Ojców Kościoła, Maryja w nauczaniu Kościoła, rozwój kultu maryjnego i doktryny maryjnej w historii Kościoła, Maryja w liturgii, Maryja w duchowości chrześcijańskiej, Maryja w tradycji i duchowości polskich zakonów (męskich i żeńskich), Mariologia polska, nauczanie maryjne Jana Pawła II, kult maryjny w różnych wyznaniach chrześcijańskich i w islamie (ekumenizm i dialog międzyreligijny), Maryja w pobożności ludowej, Maryja w misji społecznej Kościoła, Maryja w ewangelizacji i katechezie, Maryja i kwestia kobieca, ikonologia i ikonografia maryjna, Maryja w literaturze, Maryja w muzyce, fenomen objawień maryjnych.

W dniu 11 października konferencją ogólnopolska zainaugurujecie nowy rok akademicki 2019/2020. Myślą przewodnia tej sesji naukowej będą słowa: Maryja, Matka życia. Poproszę kilka słów o tym, jakie jest przesłanie tego spotkania? Z jakimi tematami, konferencjami się spotkamy i kto będzie je głosił? Kto jest współorganizatorem tej sesji naukowej?

IK: Czytając Pismo Święte dostrzegamy, że w historii zbawienia kluczową rolę odegrały dwie kobiety - dwie matki: Ewa i Maryja. Przez nieposłuszeństwo Ewy na świat przychodzi grzech, który zabija relacje człowieka z Bogiem. Przez nieroztropność Ewy, zbytnią pewność siebie, następuje załamanie Bożej przyjaźni z człowiekiem.

Z drugiej strony widzimy posłuszeństwo Maryi, która za sprawą Ducha Świętego poczęła i porodziła Syna Bożego. Dlatego stała się dla wszystkich wierzących Matką życia. Przez swoją pokorę, zaufanie Bogu, otworzyła Sserce Boże i bramę niebios dla ludzi.

W tegorocznej konferencji udział biorą prelegenci z różnych stron świata:

1. Ks. prof. Jarosław Różański otworzy Konferencję i wprowadzi w jej tematykę.
2. Prof. Denis Sahayaraj Kulandaisamy OSM z rzymskiego Marianum poruszy temat Biblijne podstawy nauki o Maryi - Służebnicy życia.
3. Dr Tomasz Szymczak OFMConv ukaże Maryję jako Matkę życia w myśli syryjskich Ojców Kościoła.
4. Prof. Anton Adam CM z Bratysławy wystąpi z tematem: Maryja - Matka żyjących w kontekście teologii trynitarnej.
5. Ks. bp prof. Andrzej Dziuba będzie emówił o Matce Bożej z Guadalupe.
6. Dr Iwona Krysiak z Kolbianum pokaże, jak Maryja jest Patronką i inspiracją dla ruchów pro-life.
7. Prof. Jana Moricowa z Rużomberku przybliży rolę Maryji w dziejach narodu słowackiego.
8. Ks. prof. UKSW Krzysztof Kietliński omówi temat: Maryja jako przykład życia moralnego według papieża Franciszka
9. Ja [dr Ireneusz Klimczyk] powiem nt.: św. Maksymilian Maria Kolbe - życie za życie.

Organizatorami Konferencji są: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Katedra Mariologii, Centrum Studiów Mariologicznych UKSW Kolbianumw Niepokalanowie, Katedra Teologii Moralnej Fundamentalnej, Prowincja Matki Bożej Niepokalanej Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych, Klasztor Ojców Franciszkanów w Niepokalanowie oraz Stowarzyszenia "Rycerstwo Niepokalanej" w Polsce.

Teraz trochę statystyki. Skąd rekrutują się studenci Kolbianum? Ilu nowych słuchaczy jest w tym roku akademickim? Ilu już Kolbianum wykształciło osób i z jakimi stopniami naukowymi?

Monika Kwiatkowska: Studentami Kolbianumsą zarówno duchowni, siostry zakonne, jak i osoby świeckie. Przyjeżdżają oni nie tylko z Polski Centralnej, ale też i z innych odległych często po kilkaset kilometrów miejscowości. Są też studenci z zagranicy: z Japonii, Kazachstanu, Wielkiej Brytanii, Słowacji, Kanady, Białorusi, Norwegii. Pokonują tysiące kilometrów, aby uczestniczyć w wykładach i poznawać Maryję.

Rekrutacja na nowy rok akademicki jeszcze trwa - do 4 października, dlatego trudno jeszcze określić ostateczną liczbę nowych studentów. W ubiegłym roku studia rozpoczęło 36 osób; ufamy, że również i tym roku zgłosi się tyle, a nawet i więcej chętnych do zgłębiania wiedzy mariologicznej.

Od 2010 r. mury Kolbianum opuściło już ponad 100 absolwentów studiów doktoranckich, podyplomowych. Stopień doktora teologii w zakresie mariologii uzyskało 13 osób i na tym jeszcze nie koniec, ponieważ do obrony przygotowują się kolejni...

Kto stanowi kadrę naukową Kolbianum?

MK: Kadrę naukową stanowią głównie profesorowie Wydziału Teologicznego UKSW. Jednak Instytut Kolbianum otwarty jest też na profesorów z innych ośrodków naukowych, takich jak: Katolicki Uniwersytet Lubelski, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II - Wydział w Tarnowie, Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie, PWT Seraphicum w Rzymie.

Czy dziś są potrzebni teologowie z takiej dziedziny jak mariologia? Czym się później zajmują Wasi absolwenci po ukończeniu studiów w Kolbianum?

GM: Kult i pobożność maryjna stanowi integralny element wiary katolickiej. Ważne więc jest, aby duszpasterze i liderzy ruchów odnowy Kościoła posiadali odpowiednią wiedzę na temat Najśw. Maryi Panny i Jej roli w historii zbawienia i w życiu Kościoła. Stąd nasi absolwenci to osoby, które pragną przekazywać wiedzę mariologiczną innym. Są więc wśród nich: kustosze sanktuariów maryjnych, wychowawcy zakonni, liderzy ruchów o charyzmacie maryjnym. Jest też wielu świeckich czcicieli Matki Bożej, którzy chcą Ją poznać z czystej miłości do Niej. Profesorowie wykładający w Kolbianum wielokrotnie już podkreślali, że lubią tu wykładać, bo widać ogromne zaangażowanie studentów i słuchaczy, wynikające właśnie z czystej miłości do Maryi.

Czy utrzymujecie kontakt ze swoimi absolwentami? Organizujecie dla nich zajady?

IK: Absolwenci naszego Instytutu odwiedzają nas przy różnych okazjach, a najczęściej przyjeżdżają prywatne na spotkanie lub korzystają z naszej biblioteki w celach naukowych.

Czego życzyć Kolbianum, zarządowi, wykładowcom i studentom w nowym roku akademickim?

IK: Bożego błogosławieństwa, opieki Maryi oraz nowych STUDENTÓW, STUDENTÓW I STUDENTÓW...

Dziękuję za rozmowę.