Cenna relikwia

8 grudnia 2024 r. przypadła 170. rocznica ogłoszenia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Najśw. Maryi Panny. Dogmat ten oznacza, że Matka Boża jako jedyna z ludzi została poczęta bez grzechu pierworodnego. Dogmat ten ogłosił papież bł. Pius IX bullą Ineffabilis Deus 8 grudnia 1854 r. , w bazylice św. Piotra na Watykanie, w obecności 54 kardynałów i 140 arcybiskupów i biskupów. Papież ustanlił, że 8 grudnia co roku będzie obchodzony jako uroczystości Niepokalanego Poczęcia Maryi w całym Kościele. "Najświętsza Maryja Panna od pierwszej chwili swego poczęcia - mocą szczególnej łaski i przywileju wszechmocnego Boga, mocą przewidzianych zasług Jezusa Chrystusa, Zbawiciela rodzaju ludzkiego - została zachowana nietknięta od wszelkiej zmazy grzechu pierworodnego, jest prawdą przez Boga objawioną" - ogłosił wówczas papież. Zaznaczył także, że ten, kto tej prawdzie będzie zaprzeczał, sam wyłącza się ze społeczności Kościoła, stając się odstępcą i winnym herezji.

Założyciel Niepokalanowa, św. Maksymilian, był niezwykłym czcicielem Niepokalanej. W 1917 r. założył Rycerstwo Niepokalanej (MI), którego członkowie oddają się Niepokalanej całkowicie na własność, a naśladując Jej cnoty, próbują żyć po chrześcijańsku "w nowej formie, polegającej na zjednoczenie z Niepokalaną Wszechpośredniczką u Boga".

Dla rycerzy Niepokalanej uroczystość Niepokalanego Poczęcia Maryi to święto patronalne, podobnie jak i dla niepokalanowskiego klasztoru, który powstał po to, "by szerzyć cześć i miłość do Matki Bożej w tylu zabłąkanych duszach" - jak podkreślał św. Maksymilian.

W niepokalanowskiej bazylice, nad ołtarzem bocznym dedykowanym św. Józefowie, uwieczniono w przepięknej mozaice moment, w którym papież Pius IX ogłasza prawdę o Niepokalanym Poczęciu NMP jako dogmat wiary.

Rodzony brat św. Maksymiliana, o. Alfons Kolbe, podczas swojej wizyty w Rzymie był pod wielkim wrażeniem, gdy podziwiał obraz przedstawiający ogłoszenie dogmatu. Tak o tym pisał w "Rycerzu Niepokalanej" w grudniu 1929 r.: "Będąc w Rzymie, oglądałem w Muzeum Watykańskim wielkich rozmiarów obraz, przedstawiający uroczyste ogłoszenie dogmatu Niepokalanego Poczęcia Najśw. Maryi Panny przez papieża Piusa IX w roku 1854. Uderzyła mnie, wprost przykuła mnie ogromna radość widoczna na obliczu i ustach Ojca Świętego Piusa IX. Był to uśmiech - więcej niż uśmiech! A co było - wyrazić nie mogę...".

Z racji okrągłej rocznicy ogłoszenia dogmatu odnowiono cenna pamiątkę a zarazem relikwię, którą jest sutanna papieża Piusa IX. Nie wiadomo dlaczego stała się ona własnością franciszkanów, ale br. Juliusz Grzybowski w klasztornej kronice zanotował: "Sutannę papieską przekazał do zbiorów Niepokalanowa, jako słusznego miejsca jej przechowywania, prowincjał o. August Rosiński, w dniu 26 września 1957 r. Prowincjał, przywiózł dwie cenne pamiątki z Rzymu: relikwie św. Ludwika Grigniona z Montfortu i sutannę Piusa IX, który ogłosił dogmat o Niepokalanym Poczęciu NMP".

Sutannę papieska można oglądać w niepokalanowskiej bazylice przy ołtarzu św. Maksymiliana. Szata papieża został poddana pracom konserwatorskim. Autentyczność ubioru potwierdza certyfikat w postaci bileciku z trzema lakowymi pieczęciami herbowymi, które odciśnięte są na kartce z inskrypcją. Na bileciku znajduje się napis w języku włoskim: Veste di lana bianca usata dal Summo Pontifice Pio IX di v[eritate] m[unita] J. Card. Vicen Laicon. W polskim tłumaczeniu napis głosi: Szata z białej wełny używana przez Ojca Świętego Piusa IX zgodnie z prawdą. Szata papieża Piusa IX jest wykonana z sukna wełnianego w kolorze kości słoniowej i pełni rolę ubioru zimowego. Sutanna papieska szyta była ręcznie. Jest to strój bardzo podobny do codziennej sutanny, tyle że posiadający podwójne rękawy oraz krótką pelerynkę. Została ona wykonana w pracowni krawieckiej Gammarelli, w Rzymie. Ten konkretny model został uszyty w 1846 r. Rodzina Gammarelli od sześcu pokoleń́ prowadzi w Rzymie zakład krawiecki pod nazwą Ditta Annibale Gammarelli przy Via Santa Chiara 34, wykonując szaty liturgiczne oraz szyjąc sutanny.

Ojciec Święty Pius IX (Giovanni Maria hr. Mastai Ferretti) urodził się w Senigallii w 1792 r., zmarł w Rzymie w 1878 r. Został wybrany na papieża 16 czerwca 1846 r. Sprawował urząd Najwyższego Pasterza aż do śmierci, przez ponad 31 lat. Zwołał Sobór Watykański I. Za jego pontyfikatu upadło Państwo Kościelne (1870). Był autorem encykliki Quanta cura. Znany był jako wielki czciciel Matki Bożej. Trzeba wspomnieć o zasługach Ojca Świętego Piusa IX dla Polski: ofiarował dwie złote korony dla Matki Bożej w Berdyczowie, beatyfikował jezuitę Andrzeja Bobolę, kanonizował arcybiskupa połockiego Jozafata Kuncewicza, mianował kardynałem arcybiskupa Mieczysława Ledóchowskiego, zatwierdził i poświęciłm Kolegium Polskie w Rzymie przy Via dei Maroniti, interweniował do caratu o ułaskawienie powstańców styczniowych.

Teresa M. Michałek, FN / red.
Fot. Br. M. Wojtak OFMConv