Ksiądz i Polak

Polaki ksiądz - tak przedstawił się pod koniec lipca lub na początku sierpnia 1941 r. na placu apelowym zastępcy obozu koncentracyjnego w Aushwitz Karlowi Fritzchowi człowiek o numerze 16670.

Polak i ksiądz katolicki - to charakterystyczne cechy, które ukształtowały osobowość i świętość tego franciszkanina, oznaczonego numerem obozowym 16670. Czym kierował się ten skromny zakonnik, oddając swoje życie za współwięźnia, Franciszka Gajowniczka, którego nawet nie znał? Na to pytanie nie znamy odpowiedzi, bo Święty zabrał ją ze sobą do bunkra głodowego. Czy była to "powinność kapłańska", czy "chrześcijańskie miłosierdzie" - bo skazany więzień miał żonę i dzieci, a może po prostu "miłość bliźniego"?

Według relacji świadków, współtowarzysze z bunkra głodowego na początku buntowali się wobec swojego losu, czemu trudno się dziwić. Jednak z upływem kolejnych dni, mimo świadomości nieuchronnej, okrutnej śmierci - i to zadziwiło i więźniów, i katów - zagłodzeni skazańcy stawali się rozmodloną i rozśpiewaną wspólnotą zakonną - ostatnim Niepokalanowem, który założył na ziemi Ojciec Maksymilian Kolbe. Ten niewielkiej postury zakonnik, do tego mocno schorowany, umacniał wszystkich na ostatniej drodze z tego piekielnego "czyśćca na ziemi" do zjednoczenia z Chrystusem w niebie. Z celi śmierci płynęła nieustanna modlitwa, a kapłan udzielał sakramentu rozgrzeszenia, może dlatego umarł jako jeden z ostatnich, dobity zastrzykiem z fenolu. W tej celi śmierci, która stała się kaplicą, kapłan był kapłanem: umacniał w wierze i jednał z Bogiem. Był też Polakiem, gdyż jako rycerz Niepokalanej na pewno prosił swoich współwięźniów, by swoje życie oddali Niepokalanej Matce za zbawienie grzeszników i za wolną Polskę, gdyż ta idea zawsze towarzyszyła Świętemu zakonnikowi.

Ojciec Maksymilian, to przykład kapłaństwa, "kapłaństwa służebnego" - jak je określił bł. Stefan Wyszyński. Franciszkański zakonnik, na wzór św. Franciszka ukazał, jak być wiernym synem Kościoła.

We wspomnienie św. Piotra i Pawła zwróćmy uwagę na artykuł Nieomylność papieża, który został napisany przez św. Maksymiliana przed czerwcem 1924 r.

- Nie powiem, żebym był niewierzącym, wierzę w istnienie Boga, ale przecież niepodobna znowu uznawać za prawdę wszystkiego, czego Kościół katolicki naucza.

- A to dlaczego?

- Bo pewne rzeczy nie godzą się z faktami.

- Na przykład?

- Niedawno temu ogłoszono nieomylność papieża jako dogmat, a jednak nie można powiedzieć, żeby wszyscy papieże nigdy nie zboczyli z prawej drogi.

- Więc pan chce powiedzieć, że i papież może zgrzeszyć?

- Tak jest.

- Tego też nikt mu nie zaprzecza. Owszem, mogę Pana zapewnić, że i papież się spowiada i to tak często jak każda inna osoba duchowna, to jest co tydzień. Znam nawet osobiście księdza, który był spowiednikiem śp. Ojca Świętego Benedykta XV. Jest nim o. Aleksander Basile, jezuita. Należy więc dobrze rozróżnić nieomylność od bezgrzeszności.

- Jednak nawet w tym znaczeniu nie nazwałbym papieża nieomylnym. Czyż można bowiem przypuścić, by papież, dlatego że jest papieżem, posiadał już wszelką wiedzę i na każde zagadnienie potrafił trafnie odpowiedzieć?

- Ależ Panie, to pan chyba nigdy nie czytał o dogmacie nieomylności papieża. Nikt przecie tego od papieża nie żąda. Papież jest nieomylny tylko w rzeczach wiary i obyczajów, i to nie kiedykolwiek o tych nawet sprawach mówi lub pisze, ale jedynie, gdy jako Pasterz całego Kościoła, najwyższą swą apostolską powagą orzeka, że dane twierdzenie tyczące wiary i obyczajów jest prawdą objawioną, lub ściśle złączoną z objawionymi prawdami i dlatego każdy je przyjąć musi. Tak więc papież nie jest bynajmniej nieomylny w sprawach tyczących jedynie nauk przyrodniczych, polityki itd., a nawet w rzeczach tyczących wiary i obyczajów, gdy mówi jako zwyczajny ksiądz lub uczony. I tak np.: liczne dzieła papieża Benedykta XIV, chociaż mają wielką powagę jako wspaniałe prace uczonego, to jednak nie należą wcale do dogmatów.

W rzeczach zaś wiary i obyczajów doprawdy inaczej być nie mogło, bo jakiż byłby to Kościół, w którym nic nie byłoby pewne, gdzie by nie można było wiedzieć, w co wierzyć i jak postępować? Widok rozkładającego się w oczach naszych protestantyzmu jest tego najlepszym obrazem. Na cóż by się zdało wówczas nauczanie Chrystusa Pana? Jakże mógłby wtedy Pan Jezus grozić potępieniem tym, którzy nie uwierzą Apostołom (por. Mk 16,16), gdyby wszyscy razem mogli fałsz głosić? Cóż by znaczyły słowa Zbawiciela wyrzeczone do Piotra: "Ja prosiłem za tobą, aby nie ustała wiara twoja; ty zaś w przyszłości nawróciwszy się utwierdzaj swych braci" [Łk 22,32], gdyby on był omylny? Jakżeż mógłby wtedy utwierdzać innych? A wreszcie, jakoż by się spełniły słowa Chrystusa do Piotra: "Ty jesteś opoka, i na tej opoce zbuduję Kościół mój, a moce piekielne nie przemogą go"? [Mt 16,18]. Przecież gdyby papież uczył fałszu lub moralnego zła, już fałsz i zło święciłyby tryumf.

- Więc to chyba Pan Bóg musi objawić papieżowi w takich wypadkach, co jest prawdą?

- Wcale tego nie potrzeba, wystarczy, by Pan Bóg nie dopuścił mu zbłądzić, przecież definicję dogmatyczną poprzedzają gruntowne studia uczonych nad Pismem Świętym i kościelną Tradycją od pierwszych wieków i dopiero ostatnie słowo wypowiada tu papież.

- W każdym razie w całej tej sprawie jest coś niezwykłego.

- Oczywiście, ale czy też sprawa zbawienia dusz nie zasługuje na to? Panu Bogu zresztą nie trudniej działać rzeczy niezwykłe, niż te, które my zwykłymi nazywamy. Tylko dla nas stanowi to różnicę, bo rzeczy i zjawiska, które często podpadają pod nasze zmysły, już nam powszednieją, a co rzadko albo czego nigdy jeszcze nie widzieliśmy, jest dla nas niezwykłością.

Teresa M. Michałek, FN / red.
Fot. Archiwum Niepokalanowa / Dephositphotos