Groty lurdzkie w Niepokalanowie

Podczas 16. ukazania się w Lourdes ubogiej dziewczynce Bernardecie Soubirous, 25 marca, w święto Zwiastowania, Najśw. Maryja Panna przedstawiła się jako Niepokalane Poczęcie, tym samym potwierdzając ogłoszony cztery lata wcześniej dogmat o Jej Niepokalanym Poczęciu. Ubogi zaś franciszkanin, przeniknięty miłością do Maryi w Jej tajemnicy Niepokalanego Poczęcia, zakładając klasztor-wydawnictwo na polach teresińskich, położony o ok. 40 km na wschód od Warszawy, nazwał go Niepokalanowem, wyjaśniając, że to Jej gród, Jej zagroda, " miejsce obrane przez Niepokalaną i przeznaczone wyłącznie na szerzenie Jej czci". Dlatego w Niepokalanowie, w "zagrodzie" Niepokalanej, nie mogło zabraknąć groty lurdzkiej, która mogłaby każdemu przypominać o tym Jej imieniu, którym w Lourdes się przedstawiła jako "Niepokalane Poczęcie".

Marzenie Świętego

Niepokalanowski artysta-malarz, br. Felicissimus M. Sztyk OFMConv, wykonał kiedyś makietę ołtarza polowego w formie ogromnej groty lurdzkiej. Niestety, z różnych powodów projekt ten nigdy nie doczekał się realizacji, jednak na terenie klasztoru powstała niewielka grota lurdzka, która do dziś stoi w pobliżu domu pielgrzyma pw. św. Jana Pawła II. Czasem można tam spotkać pielgrzymów, gromadzących się przed grotą, aby wspólnie przez chwilę pomodlić się i podziękować Niepokalanej za Jej opiekę.

Swoje początki twórczości artystycznej oraz marzenie św. Maksymiliana o lurdzkiej grocie w Niepokalanowie br. Felicissimus zapisał w swoich wspomnieniach, których fragmenty publikujemy poniżej.

Było to w pierwszych dniach maja 1940 r., gdy Niepokalanów opiekował się wysiedlonymi z ziemi poznańskiej i pomorskiej. Razu pewnego Ojciec Maksymilian wziął mnie ze sobą do nowego refektarza, gdzie wysiedlenie zbierali się wieczorem i śpiewali pieśni do Matki Bożej. Polecił mi wtedy, abym zrobił dla nich dekorację z duża figurą Niepokalanej. Ponieważ nie było odpowiedniego materiału, więc na szarym papierze namalowałem skałę i zbudowałem wielką grotę do sufitu z piękną figurą Niepokalanej. Powiadomiłem o tym Ojca Maksymiliana i wieczorem poszliśmy, aby zobaczyć reakcję wysiedleńców. Było bardzo dużo ludzi i śpiewali pieśni z całego serca. Ojciec Maksymilian, ukryty za figurą, uśmiechał się i cieszył, dziękując mi za dekorację groty lurdzkiej. Potem delegacja wysiedlonych specjalnie dziękowała Ojcu Maksymilianowi za uświetnienie dla nich nabożeństwa majowego.

W czasie okupacji, tegoż roku latem, w wolnym czasie często malowałem obrazki Niepokalanej kredkami szkolnymi. Pewnego razu przyszedł do mnie Ojciec Maksymilian i zabrał wszystkie obrazki, aby pokazać braciom na rekreacji. Oglądając rysunki powiedział: Maluj, dziecko, Niepokalaną i proś Ją na kolanach, aby Ona pozwoliła ci malować coraz piękniejsze obrazy. Bardzo spodobał się Ojcu Maksymilianowi obraz Niepokalanej w grocie lurdzkiej. Powiedział wtedy: Kiedyś stanie w Niepokalanowie wielka grota lurdzka, aby wszystkim ludziom przypominała, że Ona w Lourdes powiedziała o sobie te słowa: "Jestem Niepokalane Poczęcie".

Ojciec Maksymilian bardzo lubił piękną figurę Niepokalanej, przywiezioną z Lourdes przez panią Walewską-Henzel i ofiarowaną przez o. Ferdynanda Świerczyńskiego - gwardiana z Łagiewnik łódzkich, dla Niepokalanowa. Figura została umieszona w kaplicy i do dziś tam stoi. Od początku była otoczona wielką czcią. Często też Ojciec Maksymilian podczas konferencji mówił nam o objawieniach lurdzkich, zawsze podkreślając słowa Maryi: Jestem Niepokalane Poczęcie.

11 lutego 1941 r., w święto objawienia Niepokalanej w Lourdes, była dekoracja w refektarzu groty lurdzkiej z figurą Niepokalanej i św. Bernadety. Wieczorem była akademia z udziałem Ojca Maksymiliana. Wtedy to mówił mi po raz kolejny o budowie wielkiej groty lurdzkiej w Niepokalanowie. Była to ostatnia dekoracja, na którą z zachwytem patrzyły jego oczy, oczy Świętego, ponieważ 17 lutego został aresztowany i przewieziony na Pawiak w Warszawie, a 28 maja wraz z 304 więźniami do Aushwitz.

Podczas budowy ołtarza polowego za bazyliką w Niepokalanowie przedstawiono różne projekty. Jednym z ich był projekt br. Felicissimusa w formie wielkiej groty lurdzkiej. Projekt zachował się w niepokalanowskim archiwum, ale nigdy nie został zrealizowany.

Niewielka grota lurdzka

Grotę lurdzką w niepokalanowskim klasztorze postawiono w 1949 r. z inicjatywy braci nowicjuszy, postulantów i aspirantów. Powstała ona w parku, zwanym parkiem Najśw. Serca Pana Jezusa lub w skrócie "Zaciszem". Kiedyś był to teren przeznaczony tylko dla zakonników, w obrębie tzw. klauzury. Obecnie grota znalazła się poza klauzurą, niedaleko od północnego wejścia do domu pielgrzyma pw św. Jana Pawła II i każdy może pomodlić się przy niej.

Budowę groty rozpoczęto 26 kwietnia 1949 r., a już 13 maja ją ukończono. Ówczesny gwardian klasztoru o. Anzelm Kubit poświęcił grotę 31 maja. Niestety, na skutek ulewnych deszczów i słabej konstrukcji grota runęła już 21 lipca. Okazało się, że grota nie miała żadnych fundamentów, a ułożone kamienie nie były w żaden sposób zabezpieczone i połączone. Bracia nie poddali się, ale wyciągnęli wnioski i z zapałem ją na nowo zbudowali. Odbudowaną grotę poświęcił 8 grudnia o. Florian Kozura - były gwardian Niepokalanowa. Podczas przemówienia powiedział: "Patrzyłem na wszystkich pracujących przy grocie, jak na zabawę dzieci. Lecz obecnie widzę, że dzieło jest poważne i piękne. Przypomina ono w dużym stopniu prawdziwą grotę w Lourdes".

Grota zbudowana jest z polnych kamieni, prowadzą do niej dwa wejścia, wewnątrz jest mały ołtarz i piękną figura, przypominająca tę z francuskiego Lourdes.

Teresa M. Michałek, FN / red.
Fot. Archiwum Niepokalanowa